Khái niệm và vai trò của trị giá hải quan

1.1. Khái niệm trị giá hải quan

Theo quy định tại điểm 24, Điều 4, Luật Hải quan 2014 (Luật hải quan số 54/2014/QH13 do Quốc hội ban hành ngày 23/06/2014): Trị giá hải quan là trị giá của hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu phục vụ cho mục đích tính thuế, thống kê hải quan.

Theo quy định của Điều 8. Trị giá tính thuế, thời điểm tính thuế của Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu (Luật số 107/2016/QH13 do quốc hộ ban hành ngày 06/04/2016): Trị giá tính thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là trị giá hải quan theo quy định của Luật hải quan.

Như vậy, xét trên góc độ thương nhân xuất, nhập khẩu, trị giá hải quan là trị giá thương nhân căn cứ vào đó tính thuế và nộp thuế cho nhà nước

Xét trên góc độ cơ quan quản lý nhà nước:

Hải quan là một cơ quan quản lý nhà nước, có nhiệm vụ kiểm soát hàng hóa xuất khẩu ra và nhập khẩu vào lãnh thổ quốc gia. Hải quan sử dụng các biện pháp nghiệp vụ đặc thù để kiểm tra, giám sát và thu thập các thông tin về hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, sử dụng các thông tin đó phục vụ cho các mục tiêu bảo vệ và phát triển nền kinh tế.

Trong quá trình thực hiện vai trò của mình, cơ quan Hải quan có nhiệm vụ thực thi các quy định của pháp luật có hiệu lực điều chỉnh đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. Ví dụ như thực hiện Luật hải quan, Luật quản lý ngoại thương, Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, Luật khiếu nại tố cáo, Luật thương mại… cũng như các văn bản pháp quy dưới luật.

Để có thể thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ được giao, cơ quan Hải quan sẽ áp dụng một trong các nghiệp vụ cơ bản là xác định kim ngạch xuất nhập khẩu của nền kinh tế. Điều đó đòi hỏi mỗi đơn vị hàng hóa xuát khẩu, nhập khẩu đều được đánh giá theo các tiêu chuẩn và cách thức nhất định. Quá trình thực hiện nghiệp vụ này được gọi là quản lý trị giá Hải quan.

Vậy, có thể nói, trị giá hải quan của hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu chính là phần số liệu về giá trị của hàng hóa được đưa ra hoặc đưa vào lãnh thổ hải quan, do cơ quan Hải quan quản lý và sử dụng phục vụ cho các mục tiêu quản lý Nhà nước về hải quan.

Theo quy định tại điểm 24, Điều 4, Luật Hải quan 2014 (Luật hải quan số 54/2014/QH13 do Quốc hội ban hành ngày 23/06/2014): Trị giá hải quan là trị giá của hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu phục vụ cho mục đích tính thuế, thống kê hải quan.

1.2. Vai trò của trị giá hải quan

Điểm 1, Điều 86, Luật hải quan 2014 quy định: Trị giá hải quan được sử dụng làm cơ sở cho việc tính thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và thống kê hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.

Tùy thuộc vào mục tiêu quản lý Nhà nước về hải quan trong từng thời kỳ mà cơ quan Hải quan sử dụng các dữ liệu trị giá hải quan theo những mục đích khác nhau, dẫn đến vai trò khác nhau của trị giá hải quan.

Trong bối cảnh hiện nay, trị giá hải quan thể hiện các vai trò cơ bản là:

1.2.1. Trị giá hải quan là cơ sở cho việc tính toán, xác định và thu nộp thuế đánh vào hàng hóa xuất nhập khẩu

Hàng hóa khi xuất khẩu hay nhập khẩu có thể phải chịu sự điều chỉnh của các Luật thuế như thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường, thuế chống bán phá giá… Trong trường hợp luật pháp quy định xác định số tiền thuế phải nộp theo phương pháp tỷ lệ, sử dụng thuế suất theo tỷ lệ phần trăm, thì một trong các cơ sở tính toán để xác định ra số thuế phải nộp chính là trị giá hải quan của hàng hóa.

1.2.2. Trị giá hải quan phục vụ mục tiêu quản lý và xây dựng chính sách xuất nhập khẩu hàng hóa trong nền kinh tế

Trị giá hải quan về hàng hóa xuất nhập khẩu cho biết tổng giá trị hàng hóa đã được xuất khẩu hay nhập khẩu trong từng kỳ quản lý. Đây chính là số liệu quan trọng giúp xây dựng Bảng cân đối kim ngạch xuất nhập khẩu của nền kinh tế, từ đó, cơ quan quản lý có thể biết được trong kỳ đó, nền kinh tế có đạt được sự cân bằng về xuất nhập khẩu hay không, có hiện tượng nhập siêu hay xuất siêu không, để có chính sách quản lý và điều chỉnh phù hợp.

1.2.3. Trị giá hải quan là cơ sở để thực thi các chính sách quản lý hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu

Trong một số trường hợp, để bảo vệ nền kinh tế và sản xuất trong nước, các quốc gia thường sử dụng công cụ hạn ngạch (quota) như một hàng rào phi thuế quan. Để có thể nhận định việc xuất khẩu hay nhập khẩu một mặt hàng đạt hay vượt quá hạn ngạch quy định, cơ quan quản lý sẽ phải sử dụng số liệu về trị giá hải quan của hàng hóa

1.2.4. Trị giá hải quan tham gia thực hiện nhiệm vụ thống kê nền kinh tế

Thống kê là một trong những công cụ quản lý sự phát triển của nền kinh tế. Số liệu thống kê hải quan thể hiện số lượng và giá trị hàng hóa đã tham giá và được luân chuyển trong nền kinh tế trong từng thời kỳ thông quan hoạt động kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu.

Ngoài ra, trị giá hải quan còn phù vụ những mục tiêu quản lý như: Áp dụng các chế tài xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan, là cơ sở xây dựng các biện pháp quản lý rủi ro, là cơ sở để thực hiện công tác kiểm tra hải quan tại các cơ sở…

Hệ thống xác định trị giá hải quan áp dụng tại Việt Nam

Với việc là thành viên của Tổ chức thương mại thế giới, Việt Nam có quyền lợi và nghĩa vụ tham gia Hiệp định về thực hiện điều VII của Hiệp định chung về thuế quan và thương mại năm 1994  của WTO (trước đó được biết đến với tên Hiệp định xác định trị giá hải quan GATT)

Hiệp định xác định trị giá hải quan là một trong những điều kiện tiên quyết để các nước thành viên WTO xem xét và phê chuẩn cho Việt Nam gia nhập. Đồng thời, khi áp dụng Hiệp định tại Việt Nam, hàng hóa Việt Nam khi xuất khẩu vào thị trường đối tác sẽ được đối xử bình đẳng với các nước xuất khẩu cạnh tranh khác.

Hiệp định hết sức quan tâm đến quyền của các nhà xuất nhập khẩu mà các Chính phủ – đặc biệt là Chính phủ của các nước nhập khẩu phải tôn trọng. Nếu các quyền này bị từ chối, các Chính phủ khác có thể đệ đơn kiện lên Ủy ban xác định trị giá hải quan WTO. Vì vậy, có thể nói rằng không chỉ có luật và tòa án nước nhập khẩu kiểm soát việc xác định trị giá hải quan.

Công ty TNHH HP Toàn Cầu

Nhà cung cấp dịch vụ vận chuyển quốc tế, thủ tục hải quan và giấy phép xuất nhập khẩu

Địa chỉ: Số 13, LK3 – NO03 – Khu đô thị Văn Khê – Phường La Khê – Quận Hà Đông – Hà Nội

Hotline: 08 8611 5726 hoặc Điện thoại: 024 73008608

Email: info@hptoancau.com

Lưu ý:

– Nội dung bài viết mang tính chất tham khảo, trước khi sử dụng, bạn nên liên lạc HP Toàn Cầu để update nội dung cập nhật mới nhất(nếu có)

– HP Toàn Cầu giữ bản quyền với bài viết và không đồng ý đơn vị khác sao chép, sử dụng bài viết của HP Toàn Cầu vì mục đích thương mại

– Mọi sự sao chép không có thỏa thuận với HP Toàn Cầu (kể cả có ghi dẫn chiếu website hptoancau.com) có thể dẫn đến việc chúng tôi claim với google và các bên liên quan.