Tiếng Việt 
English 
简体中文 
Khi xuất khẩu, việc lựa chọn giữa điều kiện FOB (Free On Board) và CIF (Cost, Insurance and Freight) trong Incoterms 2020 là một quyết định quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến trách nhiệm, chi phí và rủi ro của người bán. Dưới đây là phân tích chi tiết để bạn có thể đưa ra lựa chọn phù hợp nhất:
I. Khái niệm và Đặc điểm cơ bản của FOB và CIF trong Incoterms 2020
Cả FOB và CIF đều là các điều kiện thương mại quốc tế thuộc Incoterms 2020, chủ yếu mô tả nghĩa vụ, rủi ro và chi phí giữa người bán và người mua trong quá trình vận chuyển hàng hóa. Chúng thuộc nhóm các quy tắc chỉ sử dụng cho vận tải biển và thủy nội địa.
1. FOB (Free On Board) – Giao hàng trên tàu
◦ Ý nghĩa: “Giao hàng trên tàu” có nghĩa là người bán giao hàng lên con tàu do người mua chỉ định tại cảng xếp hàng quy định.
◦ Chuyển giao rủi ro: Rủi ro về mất mát hoặc hư hỏng hàng hóa chuyển từ người bán sang người mua khi hàng hóa được xếp lên tàu tại cảng bốc hàng chỉ định.
◦ Chi phí: Người bán chịu mọi chi phí liên quan đến hàng hóa cho đến khi hàng được xếp lên tàu.
◦ Nghĩa vụ:
▪ Người bán: Có nghĩa vụ làm thủ tục thông quan xuất khẩu và chi trả các chi phí liên quan đến việc này. Người bán không có nghĩa vụ ký kết hợp đồng vận tải hoặc hợp đồng bảo hiểm. Người bán phải cung cấp bằng chứng thông thường về việc giao hàng (thường là vận đơn).
▪ Người mua: Tự ký kết hợp đồng vận tải hoặc sắp xếp việc vận tải với chi phí do mình chịu để vận chuyển hàng hóa từ khi hàng lên tàu. Người mua cũng phải chịu mọi chi phí kể từ thời điểm hàng được xếp lên tàu.
2. CIF (Cost, Insurance and Freight) – Tiền hàng, phí bảo hiểm và cước phí
◦ Ý nghĩa: “Tiền hàng, phí bảo hiểm và cước phí” có nghĩa là người bán phải giao hàng lên tàu hoặc mua hàng để giao hàng như vậy, đồng thời ký hợp đồng và trả các chi phí, phí bảo hiểm và cước phí cần thiết để đưa hàng hóa đến cảng đến quy định.
◦ Chuyển giao rủi ro: Tương tự như FOB, rủi ro về mất mát hay hư hỏng hàng hóa chuyển từ người bán sang người mua khi hàng hóa được xếp lên tàu tại cảng xếp hàng.
◦ Chi phí: Người bán chịu mọi chi phí liên quan đến hàng hóa, bao gồm cả chi phí vận chuyển và bảo hiểm, cho đến cảng đến quy định.
◦ Nghĩa vụ:
▪ Người bán: Có nghĩa vụ ký hợp đồng vận tải và trả cước phí để vận chuyển hàng hóa đến cảng đến chỉ định, đồng thời mua bảo hiểm cho hàng hóa (tối thiểu theo Điều kiện C của ICC, Incoterms 2020). Người bán cũng làm thủ tục thông quan xuất khẩu.
▪ Người mua: Chịu mọi rủi ro kể từ thời điểm hàng được giao lên tàu tại cảng xếp hàng, nhưng không phải lo chi phí vận chuyển chính và bảo hiểm cơ bản. Người mua phải làm thủ tục thông quan nhập khẩu và chịu chi phí liên quan.
II. So sánh FOB và CIF (trong bối cảnh xuất khẩu)
|
Đặc điểm
|
FOB (Free On Board)
|
CIF (Cost, Insurance and Freight)
|
|
Điểm chuyển rủi ro
|
Khi hàng hóa được xếp lên tàu tại cảng bốc hàng.
|
Khi hàng hóa được xếp lên tàu tại cảng bốc hàng.
|
|
Điểm chuyển chi phí
|
Tại cảng bốc hàng, khi hàng hóa được xếp lên tàu.
|
Tại cảng đến quy định, người bán trả chi phí vận chuyển và bảo hiểm đến đó.
|
|
Nghĩa vụ vận tải
|
Người mua chịu trách nhiệm ký hợp đồng vận tải chính và trả cước phí. Điều này có thể gây khó khăn cho người bán trong việc lấy chứng từ vận tải nếu người mua không hợp tác. Người mua có quyền chọn thời gian và địa điểm giao hàng cụ thể trong thời hạn giao hàng.
|
Người bán chịu trách nhiệm ký hợp đồng vận tải chính và trả cước phí đến cảng đến. Điều này giúp người bán dễ dàng lập bộ chứng từ thanh toán theo L/C và chủ động hơn trong việc sắp xếp vận chuyển. Tuy nhiên, người mua có thể không kiểm soát được chất lượng vận tải (ví dụ: tàu cũ).
|
|
Nghĩa vụ bảo hiểm
|
Không bên nào có nghĩa vụ mua bảo hiểm cho bên kia. Người mua thường sẽ tự mua bảo hiểm cho hàng hóa của mình.
|
Người bán có nghĩa vụ mua bảo hiểm cho hàng hóa (tối thiểu là ICC C trong Incoterms 2020) để bảo vệ lợi ích của người mua trong quá trình vận tải. Người mua vẫn có thể mua bảo hiểm bổ sung. Người bán CIF cần cung cấp chứng từ bảo hiểm cho người mua.
|
|
Thông quan xuất khẩu
|
Người bán chịu trách nhiệm.
|
Người bán chịu trách nhiệm.
|
|
Thông quan nhập khẩu
|
Người mua chịu trách nhiệm.
|
Người mua chịu trách nhiệm.
|
|
Mức độ trách nhiệm của người bán
|
Tối thiểu. Người bán hoàn thành nghĩa vụ khi hàng lên tàu tại cảng đi.
|
Trung bình (cao hơn FOB). Người bán chịu chi phí và thu xếp vận tải, bảo hiểm đến cảng đến, nhưng rủi ro vẫn chuyển tại cảng đi.
|
|
Thích hợp cho hàng đóng container
|
Không phù hợp. Nên dùng FCA thay thế. Việc sử dụng FOB cho hàng container có thể gây ra tranh chấp về điểm chuyển rủi ro và khó khăn về chứng từ.
|
Không phù hợp. Nên dùng CIP (hoặc CPT) thay thế. Tương tự FOB, sử dụng CIF cho hàng container cũng có thể dẫn đến rắc rối về rủi ro và bảo hiểm.
|
III. Nên chọn điều kiện nào khi xuất khẩu: FOB hay CIF?
Lựa chọn giữa FOB và CIF khi xuất khẩu phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm khả năng của doanh nghiệp, mục tiêu kinh doanh, và tình hình thị trường.
1. Chọn FOB khi xuất khẩu:
◦ Giảm thiểu trách nhiệm và rủi ro cho người bán: FOB là lựa chọn lý tưởng nếu bạn (người bán) muốn giới hạn trách nhiệm của mình ngay khi hàng hóa được xếp lên tàu tại cảng đi. Bạn sẽ không phải lo lắng về chi phí hay rủi ro trong chặng vận chuyển quốc tế dài.
◦ Phù hợp với doanh nghiệp nhỏ hoặc thiếu kinh nghiệm: Nếu doanh nghiệp của bạn còn hạn chế về kinh nghiệm, kiến thức, hoặc vốn trong lĩnh vực logistics quốc tế, FOB giúp đơn giản hóa quy trình xuất khẩu.
◦ Người mua có khả năng và mong muốn kiểm soát vận tải: Nếu người mua của bạn có quan hệ tốt với các hãng tàu, có khả năng đàm phán cước phí ưu đãi, hoặc muốn tự mình kiểm soát toàn bộ quá trình vận chuyển và bảo hiểm, họ sẽ ưa thích điều kiện FOB.
◦ Đối với hàng hóa không đóng container: FOB vẫn phù hợp với hàng hóa truyền thống không đóng container, được bốc dỡ trực tiếp lên tàu bằng cần cẩu hoặc bơm/truyền tải.
2. Chọn CIF khi xuất khẩu:
◦ Tăng khả năng cạnh tranh và dịch vụ khách hàng: Cung cấp giá CIF có thể làm tăng sức hấp dẫn của sản phẩm trên thị trường cạnh tranh cao, vì người mua có thể dễ dàng tính toán tổng chi phí đến cảng đích. Điều này đặc biệt có lợi nếu bạn muốn xây dựng mối quan hệ lâu dài với khách hàng.
◦ Kiểm soát chất lượng vận tải và bảo hiểm: Với CIF, bạn (người bán) có quyền lựa chọn hãng vận tải và công ty bảo hiểm uy tín, đảm bảo hàng hóa được vận chuyển trong điều kiện tốt hơn và được bảo hiểm đầy đủ (mặc dù mức tối thiểu là C). Bạn cũng có thể chủ động sắp xếp thời gian vận chuyển để tối ưu hóa quy trình nội bộ của mình.
◦ Kiếm lợi nhuận từ cước phí và bảo hiểm: Nếu bạn có khả năng đàm phán giá cước vận chuyển và phí bảo hiểm tốt, hoặc dự đoán thị trường có xu hướng giảm giá cước, bạn có thể tăng lợi nhuận bằng cách cung cấp dịch vụ vận tải và bảo hiểm.
◦ Dễ dàng kiểm soát chứng từ và thanh toán L/C: Vì người bán là bên ký kết hợp đồng vận tải, việc lấy các chứng từ cần thiết (ví dụ: vận đơn) để thanh toán qua L/C sẽ thuận lợi và nhanh chóng hơn.
IV. Lưu ý đặc biệt quan trọng: Hàng hóa đóng container
Dù FOB và CIF là hai điều kiện phổ biến nhất cho vận tải biển, nhưng Incoterms 2020 đặc biệt khuyến nghị không sử dụng chúng cho hàng hóa được đóng trong container hoặc vận chuyển đa phương thức.
• Khi hàng hóa được đóng trong container, điểm giao hàng thực tế thường là tại bãi container (CY) hoặc trạm giao nhận hàng lẻ (CFS) trên đất liền, chứ không phải trực tiếp trên tàu.
• Trong những trường hợp này, FCA (Free Carrier) nên được sử dụng thay thế cho FOB, và CIP (Carriage and Insurance Paid To) nên được sử dụng thay thế cho CIF.
• Sử dụng FOB hoặc CIF cho hàng container có thể dẫn đến rủi ro cho người bán vì rủi ro được chuyển giao trên tàu, nhưng hàng hóa đã nằm dưới sự kiểm soát của người vận chuyển tại CY/CFS trước đó. Điều này có thể gây ra tranh chấp về trách nhiệm nếu có tổn thất xảy ra giữa CY/CFS và khi hàng lên tàu.
Kết luận và Lời khuyên:
Nếu bạn xuất khẩu hàng hóa không đóng container (hàng rời, hàng siêu trường siêu trọng, hoặc hàng bách hóa xếp trực tiếp lên tàu) và muốn giảm thiểu trách nhiệm sau khi hàng rời cảng đi, FOB là lựa chọn hợp lý.
Tuy nhiên, nếu bạn xuất khẩu hàng hóa đóng container hoặc muốn cung cấp dịch vụ logistics đầy đủ hơn cho khách hàng để tăng lợi thế cạnh tranh, bạn nên cân nhắc sử dụng FCA thay vì FOB và CIP thay vì CIF.
Cuối cùng, dù chọn điều kiện nào, hãy ghi rõ phiên bản Incoterms được sử dụng (ví dụ: FOB Quy Nhơn Incoterms 2020) để tránh hiểu lầm và tranh chấp.
Tóm lại: Lựa chọn giữa FOB và CIF (hoặc các điều kiện thay thế được khuyến nghị là FCA và CIP/CPT) giống như việc quyết định mức độ “giao hàng tận nơi” mà bạn muốn cung cấp.
• FOB như việc bạn bán một chiếc xe tại nhà máy và người mua tự thuê xe kéo để chở đi. Trách nhiệm của bạn kết thúc ngay khi chiếc xe được bốc lên xe kéo của họ.
• CIF như việc bạn bán chiếc xe đó, nhưng bạn còn bao thêm cả tiền vận chuyển và bảo hiểm chiếc xe đó đến bãi xe ở thành phố của người mua. Rủi ro vẫn là của người mua ngay khi chiếc xe rời nhà máy của bạn, nhưng bạn đã lo xong phần logistics cho họ.
Bài viết liên quan:
Công ty TNHH HP Toàn Cầu
Nhà cung cấp Dịch vụ Vận chuyển quốc tế và thủ tục hải quan
Địa chỉ: Số 13, LK3 – NO03 – Khu đô thị Văn Khê – Phường Hà Đông – Hà Nội
Website : hptoancau.com
Email: info@hptoancau.com
Điện thoại: 024 3 73008608/ Hotline:08 8611 5726
hoặc yêu cầu báo giá theo link
Lưu ý:
– Nội dung bài viết mang tính chất tham khảo, trước khi sử dụng, bạn nên liên lạc HP Toàn Cầu để update nội dung cập nhật mới nhất(nếu có)
– HP Toàn Cầu giữ bản quyền với bài viết và không đồng ý đơn vị khác sao chép, sử dụng bài viết của HP Toàn Cầu vì mục đích thương mại
– Mọi sự sao chép không có thỏa thuận với HP Toàn Cầu (kể cả có ghi dẫn chiếu website hptoancau.com) có thể dẫn đến việc chúng tôi claim với google và các bên liên quan.
