Tiếng Việt 
English 
简体中文 
Tại sao nên chọn nhập khẩu theo điều kiện FOB?
Trên thực tế theo thói quen các nhà xuất nhập khẩu tại Việt Nam thường chọn Xuất FOB, Nhập CFR/CIF ( xuất khẩu theo điều kiện FOB, và nhập khẩu theo điều kiện CFR/CIF). Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là nhập theo điều kiện CFR/CIF có giảm thiểu rủi ro hơn so với nhập theo điều kiện FOB không?
Để xác định người nhập khẩu nên nhập khẩu theo điều kiện FOB hay CIF, chúng ta cần phân tích nghĩa vụ, rủi ro và chi phí mà mỗi điều kiện này đặt ra cho người mua (người nhập khẩu) dựa trên Incoterms 2020.
1. Khái niệm cơ bản về FOB và CIF trong Incoterms 2020
• FOB (Free On Board) – Giao hàng trên tàu:
◦ Nghĩa vụ giao hàng và chuyển giao rủi ro: Người bán hoàn thành nghĩa vụ giao hàng khi hàng hóa được đặt trên con tàu do người mua chỉ định tại cảng xếp hàng quy định. Rủi ro về mất mát hoặc hư hỏng hàng hóa chuyển từ người bán sang người mua khi hàng hóa đã được xếp lên tàu
◦ Thủ tục hải quan: Người bán có nghĩa vụ thông quan xuất khẩu. Người mua có nghĩa vụ làm thủ tục thông quan nhập khẩu và các thủ tục quá cảnh (nếu có).
◦ Vận tải và bảo hiểm: Người mua tự ký kết hợp đồng vận tải và chịu chi phí vận chuyển hàng hóa từ cảng xếp hàng đến cảng đích. Người mua không có nghĩa vụ với người bán về việc ký kết hợp đồng bảo hiểm, do đó, nếu cần, người mua phải tự mua bảo hiểm cho hàng hóa.
• CIF (Cost, Insurance and Freight) – Tiền hàng, phí bảo hiểm và cước phí:
◦ Nghĩa vụ giao hàng và chuyển giao rủi ro: Người bán giao hàng lên tàu hoặc mua hàng để giao hàng như vậy. Rủi ro về mất mát hoặc hư hỏng hàng hóa cũng chuyển giao khi hàng hóa được xếp lên tàu tại cảng xếp hàng.
◦ Thủ tục hải quan: Người bán thông quan xuất khẩu. Người mua có nghĩa vụ làm thủ tục thông quan nhập khẩu và các thủ tục quá cảnh (nếu có).
◦ Vận tải và bảo hiểm: Người bán phải ký hợp đồng và trả các chi phí vận tải cần thiết để đưa hàng hóa đến cảng đến quy định. Người bán cũng có nghĩa vụ mua bảo hiểm cho hàng hóa để bảo vệ lợi ích của người mua, với mức bảo hiểm tối thiểu là điều kiện C (ICC C) của Các Điều kiện Bảo hiểm Hàng hóa (ICC), trừ khi có thỏa thuận khác. Người mua cần lưu ý rằng bảo hiểm theo điều kiện C chỉ bảo hiểm các rủi ro cơ bản và có thể không đầy đủ cho hàng hóa giá trị cao hoặc dễ hỏng.
2. Phân tích lợi ích và hạn chế của FOB và CIF đối với người nhập khẩu (người mua)
2.1. Lợi ích khi nhập khẩu theo điều kiện FOB (Người mua giành quyền vận tải và bảo hiểm):
• Kiểm soát chi phí vận tải: Người mua trực tiếp tìm kiếm và ký hợp đồng với người chuyên chở, giúp họ có thể đàm phán được giá cước ưu đãi và lựa chọn tuyến đường, phương tiện vận tải phù hợp nhất với nhu cầu của mình. Điều này có thể giúp tiết kiệm chi phí vận chuyển tổng thể.
• Kiểm soát bảo hiểm: Người mua tự mua bảo hiểm cho hàng hóa, cho phép họ lựa chọn mức bảo hiểm phù hợp với tính chất hàng hóa (ví dụ: mua bảo hiểm mức A thay vì C cho hàng thành phẩm) và tình hình rủi ro của tuyến đường, đảm bảo lợi ích tối đa cho mình. Người mua có thể chọn công ty bảo hiểm trong nước, tiện lợi hơn trong việc làm thủ tục và giải quyết khiếu nại nếu có tổn thất, đồng thời tiết kiệm ngoại tệ cho quốc gia.
• Chủ động thông tin và phối hợp: Người mua chủ động trong việc chỉ định phương tiện vận tải và kiểm soát thời gian tàu đến, giúp dễ dàng phối hợp lịch trình nhận hàng, giảm chi phí lưu kho bãi hoặc phạt chậm dỡ hàng.
• Giảm thiểu rủi ro pháp lý: Người mua trực tiếp làm việc với người chuyên chở sẽ có mối quan hệ hợp đồng rõ ràng hơn, dễ dàng hơn trong việc khiếu nại nếu có sự cố xảy ra trong quá trình vận chuyển.
• Phù hợp với hàng container: Đối với hàng hóa đóng trong container, Incoterms khuyến nghị sử dụng FCA thay cho FOB, vì điểm giao hàng thực tế thường là tại bãi container (CY) hoặc trạm giao nhận hàng hóa (CFS) chứ không phải trên tàu. Việc sử dụng FCA giúp người mua kiểm soát rủi ro từ điểm giao hàng tại nội địa nước người bán, tránh rắc rối về chuyển giao rủi ro giữa kho/bãi và trên tàu.
2.2. Hạn chế khi nhập khẩu theo điều kiện CIF (Người bán giành quyền vận tải và bảo hiểm):
• Ít kiểm soát chi phí và chất lượng dịch vụ vận tải: Người bán là người ký hợp đồng vận tải và mua bảo hiểm. Người mua có ít quyền kiểm soát đối với việc lựa chọn hãng tàu, tuyến đường và các điều kiện vận tải. Người bán có thể chọn hãng tàu giá rẻ, tàu cũ, hoặc tuyến đường không tối ưu, làm tăng rủi ro và có thể ảnh hưởng đến chất lượng hàng hóa khi đến nơi.
• Bảo hiểm có thể không đầy đủ: Mặc dù người bán mua bảo hiểm, nhưng theo CIF, mức tối thiểu chỉ là điều kiện C. Điều kiện này có phạm vi bảo hiểm hẹp, không bao gồm nhiều rủi ro phổ biến như trộm cắp, hư hỏng do bao bì kém, hay nước biển thấm vào khoang tàu. Người mua có thể phải chi trả thêm để mua bảo hiểm bổ sung.
• Rủi ro tài chính tiềm ẩn: Nếu người bán không trả đủ cước phí cho người chuyên chở, hàng hóa có thể bị giữ lại tại cảng đến, gây ra chi phí lưu kho bãi và chậm trễ cho người mua, dù vận đơn ghi “Freight prepaid”. Người mua sẽ phải chịu rủi ro và chi phí phát sinh nếu người bán không hoàn thành nghĩa vụ thông báo kịp thời.
• Rủi ro với hàng container: Tương tự FOB, CIF không phù hợp với hàng container. Việc sử dụng CIF cho hàng container có thể dẫn đến tranh chấp về thời điểm và địa điểm chuyển giao rủi ro thực tế (từ bãi container/kho đến tàu) và phạm vi bảo hiểm. Bảo hiểm có thể chỉ có hiệu lực từ cảng đến cảng, không bao gồm chặng vận chuyển nội địa ban đầu.
2.3. Trách nhiệm làm thủ tục hải quan nhập khẩu:
Dù là FOB hay CIF, người mua (người nhập khẩu) luôn là người chịu trách nhiệm làm thủ tục hải quan nhập khẩu và trả các chi phí, thuế, lệ phí liên quan đến nhập khẩu. Người bán chỉ có nghĩa vụ hỗ trợ người mua trong việc này khi được yêu cầu và người mua chịu rủi ro, chi phí phát sinh.
3. Kết luận và lời khuyên cho người nhập khẩu
Trong thương mại quốc tế, người nhập khẩu (người mua) thường nên cân nhắc nhập khẩu theo điều kiện FOB thay vì CIF khi có đủ khả năng và kinh nghiệm để tự mình thu xếp vận tải và bảo hiểm.
Tại sao nên ưu tiên FOB (hoặc FCA cho hàng container):
• Tối ưu hóa chi phí: Tự mình tìm kiếm nhà vận tải và công ty bảo hiểm có thể giúp người mua đạt được giá tốt hơn, đặc biệt nếu có khối lượng hàng hóa lớn hoặc mối quan hệ lâu dài với các đối tác logistics.
• Kiểm soát chất lượng dịch vụ: Người mua có quyền lựa chọn các đối tác vận tải và bảo hiểm uy tín, đáng tin cậy, đảm bảo hàng hóa được vận chuyển an toàn và được bảo vệ tốt nhất.
• Giảm thiểu rủi ro phát sinh: Nắm quyền kiểm soát logistics giúp người mua chủ động hơn trong mọi tình huống, từ việc theo dõi hành trình hàng hóa đến giải quyết các vấn đề phát sinh như chậm trễ, hư hỏng.
• Phù hợp với thực tiễn hàng container: Nếu hàng hóa là hàng container, FCA là lựa chọn ưu việt hơn hẳn FOB, vì nó giải quyết rõ ràng vấn đề chuyển giao rủi ro tại bãi tập kết container, tránh được nhiều tranh chấp không đáng có.
Khi nào có thể cân nhắc CIF?
• Nếu người mua không có đủ năng lực hoặc kinh nghiệm để tự mình thu xếp vận tải và bảo hiểm quốc tế.
• Khi giá trị lô hàng không quá lớn hoặc rủi ro vận chuyển thấp, và người mua chấp nhận mức độ kiểm soát thấp hơn.
• Trong các trường hợp “mua bán theo chuỗi” (string sales) phổ biến đối với hàng nguyên liệu, nơi người bán mua lại hàng đã giao và tiếp tục bán đi.
Tóm lại, việc lựa chọn giữa FOB và CIF giống như việc một người mua sắm online quyết định tự mình sắp xếp vận chuyển món hàng từ cửa hàng về nhà hay để cửa hàng lo liệu trọn gói. Nếu bạn tự tin vào khả năng của mình trong việc tìm kiếm hãng vận chuyển, so sánh giá cả và tự mua bảo hiểm cho món đồ, việc tự mình sắp xếp (như FOB) có thể giúp bạn tiết kiệm chi phí và kiểm soát được toàn bộ quá trình. Ngược lại, nếu bạn muốn sự tiện lợi và không muốn mất thời gian cho việc này, việc để cửa hàng lo trọn gói (như CIF) sẽ đơn giản hơn, nhưng bạn có thể không có được giá tốt nhất hoặc dịch vụ vận chuyển không hoàn toàn như ý muốn.
Công ty TNHH HP Toàn Cầu
Nhà cung cấp Dịch vụ Vận chuyển quốc tế và thủ tục hải quan
Địa chỉ: Số 13, LK3 – NO03 – Khu đô thị Văn Khê – Phường Hà Đông – Hà Nội
Website : hptoancau.com
Email: info@hptoancau.com
Điện thoại: 024 3 73008608/ Hotline:08 8611 5726
hoặc yêu cầu báo giá theo link
Lưu ý:
– Nội dung bài viết mang tính chất tham khảo, trước khi sử dụng, bạn nên liên lạc HP Toàn Cầu để update nội dung cập nhật mới nhất(nếu có)
– HP Toàn Cầu giữ bản quyền với bài viết và không đồng ý đơn vị khác sao chép, sử dụng bài viết của HP Toàn Cầu vì mục đích thương mại
– Mọi sự sao chép không có thỏa thuận với HP Toàn Cầu (kể cả có ghi dẫn chiếu website hptoancau.com) có thể dẫn đến việc chúng tôi claim với google và các bên liên quan.
