Phương thức thanh toán ghi sổ

Khái niệm Phương thức thanh toán ghi sổ

Phương thức thanh toán ghi sổ (Open account) là một phương thức trong đó quy định rằng, sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ quy định trong hợp đồng cơ sở, người ghi sổ sẽ mở một quyển sổ cái để ghi nợ Người bị ghi sổ bằng một đơn vị tiền tề nhất định và đến từng định kỳ nhất định do hai bên thỏa thuận (tháng, quý, nửa năm). Người bị ghi sổ sẽ sử dụng phương thức chuyển tiền để thanh toán cho Người ghi sổ.

• Nếu hợp đồng cơ sở là hợp đồng thương mại quốc tế, thì Người ghi sổ là Người xuất khẩu; Người được ghi sổ là Người nhập khẩu.
• Nếu hợp đồng cơ sở là loại hợp đồng phi thương mại, thì Người ghi sổ là người có nghĩa vụ cung ứng một dịch vụ quy định trong hợp đồng, Người bị ghi sổ là người nhận các dịch vụ đó.

Đặc điểm của phương thức này

• Đây là một phương thức thanh toán không có sự tham gia của các ngân hàng với chức năng là người mở tài khoản và thu tiền cho Người ghi sổ.
• Chỉ mở sổ đơn biên, không mở sổ song biên. Nếu Người bị ghi sổ mở sổ để theo dõi thì sổ số không có giá trị thanh quyết toán giữa hai bên.
• Với giác độ thu tiền, phương thức này chỉ có hai thành phần tham gia phương thức thanh toán: Người ghi sổ và Người bị ghi sổ.
• Giá cả hàng hóa hay dịch vụ thuộc hợp đồng cơ sở sử dụng phương thức ghi sổ thông thường cao hơn giá cả thuộc hợp đồng cơ sở thanh toán trả tiền ngay, bởi vì thực chất của phương thức thanh toán ghi sổ là Người ghi sổ cấp tín dụng cho Người bị ghi sổ. Thời gian cấp tín dụng là bằng thời gian định kỳ thanh toán của phương thức ghi sổ. Lãi suất tín dụng là do hai bên thỏa thuận trong đàm phán ký kết hợp đồng cơ sở.
• Trong thương mại quốc tế, phương thức thanh toán ghi sổ về thực chất là một phương thức tài trợ nhập khẩu, do đó rủi ro thanh toán là người bạn đường của phương thức tài trợ này. Để phòng ngừa rủi ro và hạn chế tổn thất khi xảy ra rủi ro, Người ghi sổ thường yêu cầu Người bị ghi sổ phải có những biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự quy định trong hợp đồng cơ sở:

+ Cầm cố tài sản là việc Người bị ghi sổ giao tài sản thuộc quyền sở hữu của mình cho Người ghi sổ để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ thanh toán quy định trong hợp đồng cơ sở.

+ Thế chấp tài sản là việc Người bị ghi sổ dùng tài sản thuộc quyền sở hữu của mình để đảm bảo nghĩa vụ thanh toán quy định trong hợp đồng cơ sở đối với Người ghi sổ và không chuyển giao quyền sở hữu tài sản đó cho Người ghi sổ.

+ Đặt cọc là việc Người bị ghi sổ giao cho Người ghi sổ một khoản tiền trong một thời hạn hiệu lực của hợp đồng cơ sở để đảm bảo nghĩa vụ thanh toán quy định trong hợp đồng cơ sở;

+ Bảo lãnh là việc một Người bảo lãnh cam kết với Người ghi sổ sẽ thanh toán thay cho Người bị ghi sổ, nếu khi đến thời hạn quy định trong từng định kỳ thanh toán mà Người bị ghi sổ không thanh toán cho Người ghi sổ.

Quy trình nghiệp vụ

• Người ghi sổ cung ứng dịch vụ và mở sổ cái ghi nợ Người bị ghi sổ
• Người bị ghi sổ yêu cầu ngân hàng chuyển tiền để thanh toán theo định kỳ.
• Ghi nợ tài khoản Người bị ghi sổ.
• Phát lệnh chuyển tiền cho ngân hàng trung gian.
• Ngân hàng trung gian báo nợ tài khoản ngân hàng chuyển tiền.
• Ngân hàng trung gian báo Có tài khoản Người ghi sổ.

Trường hợp áp dụng

• Hai bên ký hợp đồng cơ sở phải thực sự tin cậy lẫn nhau.
• Dùng cho phương thức hàng đổi hàng, gửi bán, đại lý kinh tiêu, nhiều lần, thường xuyên trong một thời kỳ nhất định (6 tháng, một năm).
• Dùng trong phương thức gia công: Người ghi sổ là người cung ứng nguyên liệu cho gia công và Người bị ghi sổ nhận thành phẩm gia công. Người bị ghi sổ là người nhận nguyên liệu gia công và là Người ghi sổ giao thành phẩm gia công. Cách thanh toán là bù trừ giữa hai sổ cung ứng nguyên liệu và giao thành phẩm.
• Phương thức này chỉ có lợi cho Người bị ghi sổ.
• Dùng trong thanh toán phi thương mại như: Tiền cước phí vận chuyển, tiền phí bảo hiểm, tiền hoa hồng trong nghiệp vụ môi giới, ủy thác, tiền lãi cho vay và đầu tư.

Các loại ghi sổ

• • Căn cứ vào việc đảm bảo thanh toán, có thể chia ra các loại ghi sổ

• Ghi sổ có đảm bảo: Là phương thức trong đó quy định Người được ghi sổ phải được đảm bảo thanh toán cho Người ghi sổ đúng định kỳ thanh toán. Đảm bảo thanh toán có thể bằng Thư bảo lãnh của ngân hàng hay Thư tín dụng dự phòng hoặc bằng tiền đặt cọc.
• Ghi sổ không có đảm bảo:Là phương thức trong đó không quy định bất cứ một hình thức đảm bảo thanh toán nào cho Người ghi sổ, Người ghi sổ hoàn toàn tin tưởng vào khả năng thanh toán của Người bị ghi sổ.
  • Căn cứ vào cách thanh toán khi đến hạn, có thể chia ra các loại
• Ghi sổ chủ động: Là phương thức trong đó quy định đến định kỳ thanh toán, Người ghi sổ ký phát hối phiếu hoặc lập hóa đơn để ủy thác cho ngân hàng thu tiền Người bị ghi sổ.
• Ghi sổ bị động: Là phương thức trong đó quy định khi đến định kỳ thanh toán, Người bị ghi sổ sẽ tự động chuyển tiền cho Người ghi sổ hoặc là chuyển tiền T/T hoặc là chuyển tiền M/T do hai bên thỏa thuận trong hợp đồng…

Những điểm cần lưu ý khi áp dụng

Cho đến nay, chưa có luật và tập quán quốc tế ICC điều chỉnh phương thức thanh toán ghi sổ. Khi áp dụng cần vận dụng luật quốc gia của nước mở sổ cái và/hoặc thỏa thuận ngân hàng đại lý giữa hai ngân hàng, nếu có.

• Quy định đồng tiền ghi nợ trên sổ cái của Người ghi sổ: Tiền tệ ghi nợ trên sổ cái của Người ghi sổ phải là đồng tiền thể hiện giá cả và tính toán tổng trị giá của hợp đồng cơ sở.
• Quy định đồng tiền thanh toán mà Người bị ghi sổ trả cho Người ghi sổ, nếu hợp đồng cơ sở quy định tính giá bằng đồng tiền này, thanh toán bằng đồng tiền khác. Trong trường hợp sử dụng hai tiền tệ trong hợp đồng cơ sở nói trên, cần thỏa thuận tỷ giá thanh toán trong từng định kỳ thanh toán:

+ Loại tỷ giá thanh toán là tỷ giá nào;

+ Tổ chức công bố tỷ giá thanh toán;

+ Thời điểm công bố tỷ giá.

• Căn cứ ghi nợ trên sổ cái là hóa đơn thực hiện.
• Căn cứ nhận nợ của Người bị ghi sổ, hoặc là dựa vào trị giá hóa đơn thực hiện hoặc là dựa vào kết quả tiếp nhận dịch vụ tại địa điểm quy định.
• Phương thức chuyển tiền hoặc là bằng thư, hoặc là bằng điện cần phải thỏa thuận thống nhất giữa hai bên.
• Nếu áp dụng trong hợp đồng thương mại, thì giá hàng trong phương thức ghi sổ này thường cao hơn giá hàng thanh toán tiền ngay. Chênh lệch này là tiền lãi phát sinh ra của số tiền ghi sổ trong khoảng thời gian bằng định kỳ thanh toán theo mức lãi suất được người nhập khẩu chấp nhận.
• Quy định chế tài thanh toán chậm, thiếu hoặc không thanh toán:

+ Phạt và mức phạt thanh toán chậm, thiếu;

+ Giải quyết tranh chấp do không thanh toán: Tòa án hay trọng tài, ở đâu, quy tắc tố tụng nào, luật điều chỉnh.

• Nếu phát sinh sự khác nhau giữa số tiền ghi nợ trên sổ cái của Người ghi sổ và số tiền nhận nợ của Người bị ghi sổ thì giải quyết thế nào?

Tài liệu tham khảo và dẫn chiếu trong bài viết:

• Giáo trình Quản trị tác nghiệp thương mại quốc tế – Học viện Tài chính
• Giáo trình nghiệp vụ ngoại thương – Đại học Kinh tế Quốc dân
• Giáo trình thanh toán quốc tế – Đại học Ngoại thương
• Các văn bản pháp quy về thủ tục hải quan hiện hành

---

Công ty TNHH HP Toàn Cầu

Nhà cung cấp dịch vụ vận chuyển quốc tế, thủ tục hải quan và giấy phép xuất nhập khẩu

Địa chỉ: Số 13, LK3 – NO03 – Khu đô thị Văn Khê – Phường La Khê – Quận Hà Đông – Hà Nội

Hotline: 08 8611 5726 hoặc Điện thoại: 024 73008608

Email: info@hptoancau.com

Lưu ý:

– Nội dung bài viết mang tính chất tham khảo, trước khi sử dụng, bạn nên liên lạc HP Toàn Cầu để update nội dung cập nhật mới nhất(nếu có)

– HP Toàn Cầu giữ bản quyền với bài viết và không đồng ý đơn vị khác sao chép, sử dụng bài viết của HP Toàn Cầu vì mục đích thương mại

– Mọi sự sao chép không có thỏa thuận với HP Toàn Cầu (kể cả có ghi dẫn chiếu website hptoancau.com) có thể dẫn đến việc chúng tôi claim với google và các bên liên quan.