Tranh chấp về điều kiện bảo hiểm theo hợp đồng CIF

Tranh chấp về điều kiện bảo hiểm trong hợp đồng CIF

Bối cảnh

Tháng 4/1996, một công ty Việt Nam ký hợp đồng nhập khẩu 500 tấn hóa chất từ một công ty Nhật Bản. Hàng hóa được đóng bao, chứa trong container 20 feet.

Các điều khoản chính trong hợp đồng:

• Điều kiện thương mại: CIF cảng Sài Gòn, giao hàng trong 15 ngày kể từ khi nhận L/C.

• Thanh toán: L/C trả ngay (at sight).

• Bảo hiểm: Người bán phải mua bảo hiểm rủi ro hàng hải cho 110% trị giá hóa đơn (Marine risks for 110% invoice value).

• Nghĩa vụ chứng từ: Sau khi giao hàng, người bán phải fax cho người mua bản sao chứng từ: vận đơn (B/L), hóa đơn thương mại (Invoice), phiếu đóng gói (Packing List), đơn bảo hiểm (Insurance Policy).

Diễn biến tranh chấp

Khi nhận fax chứng từ, người mua phát hiện người bán đã mua bảo hiểm theo Institute Cargo Clauses (C), 01/01/1982, giá trị bảo hiểm 100% trị giá hóa đơn. Điều này tuy phù hợp hợp đồng và L/C, nhưng ICC (C) chỉ bảo hiểm rủi ro cơ bản (như chìm tàu, cháy, đâm va), không bao gồm các rủi ro phổ biến như thấm ướt, dột container.

Người mua ngay lập tức yêu cầu người bán điều chỉnh sang bảo hiểm điều kiện A (All Risks). Người bán đồng ý với điều kiện người mua phải chịu thêm phí bảo hiểm 1.125 USD. Sau thương lượng, hai bên thống nhất chia đôi (562,5 USD mỗi bên) và ký phụ lục hợp đồng, đồng thời tu chỉnh L/C.

Sự cố và giải quyết

Khi hàng về đến cảng Sài Gòn, phát hiện 3 container bị thủng, nước lọt vào làm hư hỏng toàn bộ một phần hàng.

• Kết quả giám định: hàng bị hỏng hoàn toàn, nguyên nhân do nước lọt vào container.

• Đòi bồi thường: Người mua được công ty bảo hiểm Nhật Bản bồi thường 9.850 USD nhờ đã điều chỉnh hợp đồng sang điều kiện bảo hiểm A.

👉 Nếu giữ nguyên bảo hiểm ICC (C), tổn thất này sẽ không được bồi thường, vì “nước lọt vào container” nằm ngoài phạm vi bảo hiểm của ICC (C).

Bài học rút ra

• Người bán CIF chỉ cần mua bảo hiểm tối thiểu: Theo Incoterms, người bán CIF chỉ có nghĩa vụ mua bảo hiểm mức cơ bản (ICC (C)).

• Người mua cần yêu cầu rõ điều kiện bảo hiểm: Để an toàn, người mua nên thương lượng ngay từ đầu yêu cầu bảo hiểm theo ICC (A) – All Risks.

• Kiểm tra kỹ hợp đồng và chứng từ bảo hiểm: Nhờ phát hiện kịp thời và điều chỉnh, người mua trong case study này đã bảo vệ được quyền lợi, nhận được bồi thường đáng kể.

• Bài học chung: Trong giao dịch quốc tế, chi phí bảo hiểm tăng thêm nhỏ hơn rất nhiều so với thiệt hại tiềm ẩn nếu mua bảo hiểm không phù hợp.