VẬN TẢI VÀ GIAO NHẬN TRONG THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ

CÁC VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ VẬN TẢI VÀ GIAO NHẬN

1. Khái niệm, đặc điểm của vận tải và giao nhận

Khái niệm vận tải? Khái niệm dịch vụ giao nhận? Dịch vụ giao nhận vận chuyển là gì?

Vận tải là một hoạt động kinh tế có mục đích sử dụng của con người nhằm làm thay đổi vị trí của con người và hàng hoá từ nơi này đến nơi khác. Lịch sử phát triển của vận tải gắn liền với lịch sử phát triển của xã hội loài người.

Vận tải Thương mại quốc tế là một bộ phận trong hợp đồng mua bán thương mại quốc tế, là một bước quan trọng để thực hiện nghĩa vụ giao hàng, nhằm chuyển giao quyền sở hữu đối tượng của hợp đồng mua bán từ người bán sang người mua. Ngay từ khi ký hợp đồng mua bán TMQT người ta đã có thể xác định trên nguyên tắc các điều kiện cơ sở giao hàng (Incoterms® 2020), ai sẽ chịu trách nhiệm chuyên chở hàng hoá. Việc chuyên chở hàng hoá có thể thuộc về bên mua hoặc bên bán. Tuy nhiên trong thực tiễn rất ít có trường hợp một số tổ chức ngoại thương đồng thời là một tổ chức vận tải. Do đó, căn cứ vào trách nhiệm được thoả thuận trong hợp đồng mua bán, bên bán hoặc bên mua sẽ tiến hành ký hợp đồng vận tải để chuyên chở hàng hoá cho họ.

Người ta có thể sử dụng nhiều phương tiện khác nhau và áp dụng nhiều phương thức vận tải khác nhau trong chuyên chở hàng hoá xuất nhập khẩu như ô tô, đường sắt, đường biển, nội thuỷ, hàng không, đường ống, bưu điện, container, vận tải liên hợp… Trong đó phải kể đến phương thức vận tải đường biển (khoảng trên 85% tổng khối lượng hàng hoá buôn bán trên thế giới được vận chuyển bằng đường biển).

Phục vụ cho công tác chuyên chở là những nghiệp vụ về giao nhận, xếp dỡ hàng hoá tại các điểm đầu mối vận tải, cũng như nghiệp vụ bảo hiểm trong suốt quá trình chuyên chở. Giao nhận là một tập hợp các nghiệp vụ có liên quan đến quá trình vận tải, nhằm mục đích chuyên chở hàng hoá từ nơi gửi hàng đến nơi nhận hàng.

Dịch vụ giao nhận hàng hoá là hành vi thương mại, theo đó người làm dịch vụ giao nhận hàng hoá nhận hàng từ người gửi, tổ chức việc vận chuyển, lưu kho, lưu bãi, làm các thủ tục giấy tờ và các dịch vụ khác có liên quan để giao hàng cho người nhận theo sự uỷ thác của chủ hàng, của người vận tải, hoặc của người làm dịch vụ giao nhận khác (gọi chung là khách hàng). Nói một cách ngắn gọn, giao nhận là tập hợp những nghiệp vụ, thủ tục có liên quan đến quá trình vận tải nhằm thực hiện việc di chuyển hàng hoá từ nơi gửi hàng (người gửi hàng) đến nơi nhận hàng (người nhận hàng). Người giao nhận có thể làm các dịch vụ một cách trực tiếp hoặc thông qua đại lý và thuê dịch vụ của người thứ ba khác.

Phạm vi các dịch vụ giao nhận là nội dung cơ bản của dịch vụ giao nhận kho vận. Trừ phi bản thân người gửi hàng (hoặc người nhận hàng) muốn tự mình tham gia làm bất kỳ khâu thủ tục, chứng từ nào đó, còn thông thường người giao nhận có thể thay mặt người gửi hàng (hoặc người nhận hàng) lo liệu quá trình vận chuyển hàng hoá qua các cung đoạn cho đến tay người nhận cuối cùng. Người giao nhận có thể làm dịch vụ một cách trực tiếp hoặc thông qua đại lý và thuê dịch vụ của những người thứ ba khác.

Những dịch vụ mà người giao nhận thường tiến hành là:

• Chuẩn bị hàng hoá để chuyên chở;
• Tổ chức chuyên chở hàng hoá – trong phạm vi ga, cảng;
• Tổ chức xếp dỡ hàng hoá;
• Làm tư vấn cho chủ hàng trong việc chuyên chở hàng hoá;
• Ký kết hợp đồng vận tải với người chuyên chở, thuê tàu, lưu cước;
• Làm các thủ tục gửi hàng, nhận hàng;
• Làm thủ tục hải quan, kiểm nghiệm, kiểm dịch;
• Mua bảo hiểm cho hàng hoá;
• Lập các chứng từ cần thiết trong quá trình gửi hàng, nhận hàng;
• Thanh toán, thu đổi ngoại tệ;
• Nhận hàng từ chủ hàng, giao cho người chuyên chở và giao cho người nhận;
• Thu xếp chuyển tải hàng hoá;
• Nhận hàng từ người chuyên chở và giao cho người nhận;
• Gom hàng, lựa chọn tuyến đường vận tải, phương thức vận tải và người chuyên chở thích hợp;
• Đóng gói bao bì, phân loại, tái chế hàng hoá;
• Lưu kho, bảo quản hàng hoá;
• Nhận và kiểm tra các chứng từ cần thiết liên quan đến sự vận động của hàng hoá;
• Thanh toán cước phí, chi phí xếp dỡ, chi phí lưu kho, lưu bãi…;
• Thông báo tình hình đi và đến của các phương tiện vận tải;
• Thông báo tổn thất với người chuyên chở;
• Giúp chủ hàng trong việc khiếu nại đòi bồi thường…
• Ngoài ra, người giao nhận còn cung cấp các dịch vụ đặc biệt theo yêu cầu của chủ hàng như: vận chuyển máy móc thiết bị cho các công trình xây dựng lớn, vận chuyển hàng triển lãm ra nước ngoài… Đặc biệt trong những năm gần đây, người giao nhận thường cung cấp dịch vụ vận tải đa phương thức, đóng vai trò là MTO (người kinh doanh vận tải đa phương thức) và phát hành cả chứng từ vận tải.

2. Vai trò của vận tải và giao nhận trong thương mại quốc tế

2.1. Vai trò của vận tải trong TMQT

Vận tải quốc tế có tác dụng to lớn đối với buôn bán quốc tế và được thể hiện ở các mặt chủ yếu sau đây:

* Vận tải quốc tế đảm bảo chuyên chở khối lượng hàng hoá ngày một tăng trong buôn bán quốc tế. Hiện nay, tổng khối lượng hàng hoá chuyên chở trong buôn bán quốc tế đạt tới khoảng 7 tỷ tấn/năm, trong đó trên 3/4 được chuyên chở bằng đường biển. Khối lượng hàng hoá buôn bán giữa hai nước phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có yếu tố vận tải. Ulliam, nhà nghiên cứu kinh tế người Anh đã mô tả như sau: “Khối lượng hàng hoá lưu chuyển giữa hai nước tỷ lệ thuận với tích số của tiềm năng kinh tế của hai nước và tỷ lệ nghịch với khoảng cách chuyên chở giữa hai nước đó”.

* Vận tải quốc tế phát triển góp phần làm thay đổi cơ cấu hàng hoá và cơ cấu thị trường trong buôn bán quốc tế. Vận tải quốc tế phát triển và hoàn thiện đã tạo điều kiện cho việc mở rộng chủng loại các mặt hàng trong buôn bán quốc tế nói chung và thay đổi cơ cấu từng nhóm mặt hàng nói riêng. Hệ thống vận tải quốc tế mở rộng, giá thành vận tải trên cự ly dài giảm đã tạo điều kiện mở rộng thị trường cung cấp và tiêu thụ. Do đó, vận tải quốc tế góp phần làm thay đổi cơ cấu thị trường trong buôn bán quốc tế. Cự ly chuyên chở hàng hoá trung bình trong vận tải đường biển quốc tế ngày càng tăng lên, ví dụ năm 1985 là 3.967 hải lý, năm 1998 tăng lên 4.230 hải lý.

* Vận tải quốc tế có tác dụng bảo vệ tích cực hoặc làm xấu đi cán cân thương mại và cán cân thanh toán. Xuất nhập khẩu sản phẩm vận tải là một hình thức xuất nhập khẩu vô hình rất quan trọng. Thu chi ngoại tệ trong lĩnh vực xuất nhập khẩu sản phẩm vận tải và các dịch vụ liên quan đến vận tải quốc tế là một bộ phận quan trọng trong cán cân thanh toán quốc tế. Xuất siêu sản phẩm vận tải quốc tế sẽ có tác dụng tốt đối với cán cân thanh toán quốc tế. Ngược lại, thiếu hụt trong cán cân xuất nhập khẩu sản phẩm vận tải quốc tế sẽ làm xấu đi cán cân thanh toán quốc tế.

2.2. Vai trò của người giao nhận trong TMQT

Ngày nay do sự phát triển của vận tải Container, vận tải đa phương thức, người giao nhận không chỉ làm đại lý, người uỷ thác mà còn cung cấp dịch vụ vận tải và đóng vai trò như một bên chính (Principal) – người chuyên chở (Carrier). Người giao nhận đã làm chức năng và công việc của những người sau đây:

– Là môi giới hải quan (Customs Broker): Trên cơ sở được pháp luật cho phép, người giao nhận thay mặt người xuất khẩu, hải quan. nhập khẩu để khai báo, làm thủ tục hải quan như một môi giới

– Là đại lý (Agent): Người giao nhận nhận uỷ thác từ chủ hàng hoặc từ người chuyên chở để thực hiện các công việc khác , nhau như: nhận hàng, giao hàng, lập chứng từ, làm thủ tục hải … quan, lưu kho… trên cơ sở các hợp đồng uỷ thác

– Là người gom hàng (Cargo Consolidator): ở châu Âu, người giao nhận từ lâu đã cung cấp dịch vụ gom hàng để phục vụ cho vận tải đường sắt. Đặc biệt, trong vận tải hàng hoá bằng Container, dịch vụ gom hàng là không thể thiếu được nhằm biến lô hàng lẻ (LCL) thành lô hàng nguyên (FCL) để tận dụng sức chở của Container và giảm cước phí vận tải. Khi là người gom hàng, người giao nhận có thể đóng vai trò là người chuyên chở hoặc chỉ là đại lý.

– Là người chuyên chở (Carrier): Người giao nhận có thể trực tiếp ký kết hợp đồng vận tải với chủ hàng và chịu trách nhiệm chuyên chở hàng hoá từ một nơi này đến một nơi khác. Người giao nhận có thể là người thầu chuyên chở (Contracting -Carrier), nếu anh ta ký hợp đồng mà không trực tiếp chuyên chở. Nếu anh ta trực tiếp chuyên chở thì anh ta là người chuyên chở thực tế (Actual Carrier).

– Là người kinh doanh vận tải đa phương thức (MTO): Trong trường hợp cung cấp dịch vụ vận tải đi suốt (vận tải “từ cửa đến cửa”), người giao nhận đã đóng vai trò là người kinh doanh vận tải đa phương thức (Multimodal Transport Operator – MTO). MTO cũng là người chuyên chở và phải chịu trách nhiệm đối với hàng hoá trong suốt hành trình vận tải.

Khi người giao nhận là người chuyên chở

Khi người giao nhận là người chuyên chở thì người giao nhận đóng vai trò là một nhà cung cấp dịch vụ độc lập, nhân danh mình chịu trách nhiệm cung cấp các dịch vụ mà khách hàng yêu cầu. Người giao nhận đóng vai trò là người vận chuyển hàng hóa và phát hành chứng từ vận tải của mình.

Người giao nhận đồng thời là nhà vận chuyển có trách nhiệm cung cấp và đảm bảo các dịch vụ liên quan đến việc vận tải. Tuy nhiên người giao nhận không chịu trách nhiệm mất mát hư hỏng hàng hóa phát sinh trong các trường hợp sau:

• Khách hàng đóng gói và ghi ký hiệu mã không phù hợp.
• Do nội tỳ hoặc bản chất của hàng hóa.
• Do chiến tranh , đình công
• Do lỗi của khách hàng hoặc người được khách hàng ủy thác.
• Do các trường hợp bất khả kháng.

Người giao nhận còn được coi là “kiến trúc sư của vận tải (Architect of Transport) vì người giao nhận có khả năng tổ chức quá trình vận tải một cách tốt nhất, an toàn nhất và tiết kiệm nhất.

CÁC PHƯƠNG THỨC VẬN TẢI HÀNG HÓA THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ

Nội dung chi tiết các phương thức này có bài viết riêng, bạn bấm vào link để đến bài viết chi tiết

Vận tải hàng hóa bằng đường biển

Xem chi tiết nội dung Vận tải hàng hóa bằng đường biển TẠI ĐÂY

Vận tải hàng hóa bằng đường hàng không

Xem chi tiết nội dung Vận tải hàng hóa bằng đường hàng không TẠI ĐÂY

Vận tải hàng hóa bằng đường ô tô

Xem chi tiết nội dung Vận tải hàng hóa bằng đường ôtô TẠI ĐÂY

Vận tải hàng hóa bằng đường sắt

Xem chi tiết nội dung Vận tải hàng hóa bằng đường sắt TẠI ĐÂY

Vận tải hàng hóa bằng Container

Xem chi tiết nội dung Vận tải hàng hóa bằng Container TẠI ĐÂY

Vận tải hàng hóa đa phương thức

Xem chi tiết nội dung Vận tải hàng hóa đa phương thức TẠI ĐÂY

GIAO NHẬN HÀNG HÓA XUẤT KHẨU, NHẬP KHẨU

Quy trình nhập khẩu cho người mới bắt đầu

Quy trình xuất khẩu cho người mới bắt đầu

Nguồn: Giáo trình quản trị tác nghiệp thương mại quốc tế – Học viện tài chính

---

Hãy liên lạc ngay với chúng tôi nếu bạn muốn được tư vấn về thuế xuất nhập khẩu hoặc thủ tục xuất nhập khẩu hàng hóa hay để nhận báo giá, dự toán thời gian vận chuyển

Công ty TNHH HP Toàn Cầu

Nhà cung cấp Dịch vụ Vận chuyển quốc tế, dịch vụ hải quan và giấy phép xuất nhập khẩu

Địa chỉ: Số 13, LK3 – NO03 – Khu đô thị Văn Khê – Phường La Khê – Quận Hà Đông – Hà Nội

Website : hptoancau.com

Email: info@hptoancau.com

Điện thoại: 024 3 73008608/ Hotline:08 8611 5726 / 098 487 0199

hoặc yêu cầu báo giá theo link

Lưu ý:

– Nội dung bài viết do HP Toàn Cầu tổng hợp và biên soạn từ các nguồn tài liệu tham khảo

– Nội dung bài viết mang tính chất tham khảo, trước khi sử dụng, bạn nên liên lạc HP Toàn Cầu để update nội dung cập nhật nhất (nếu có)